Program Priorytetowy "Czyste Powietrze"

NOWE ZASADY PROGRAMU OD 31.03.2025

1. Cel i założenia programu "Czyste Powietrze”
Celem Programu Czyste Powietrze jest poprawa jakości powietrza poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych. Realizacja programu przypada na lata 2018-2032. Termin naboru wniosków i podpisywania umów z beneficjentami upływa 31 grudnia 2030 r. Nabór prowadzony jest  w trybie ciągłym.

2. Na co można otrzymać wsparcie finansowe w ramach programu „Czyste Powietrze”?

Dotację możesz dostać na:

• wymianę kopciucha, czyli nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe,
• modernizację instalacji c.o./c.w.u.,
• ocieplenie budynku,
• wymianę okien i drzwi,
• zakup rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• audyt energetyczny,
• świadectwo charakterystyki energetycznej.

Termin realizacji przedsięwzięcia:

Na realizację całości przedsięwzięcia przysługują 24 miesiące przy czym dla dotacji z prefinansowaniem w ramach Części 2) i Części 3): do 24 miesięcy od daty złożenia wniosku o dofinansowanie. Rozliczenie prefinansowanej części musi być zakończone w terminie 120 dnia od daty otrzymania zaliczki przez wykonawcę.

3. Forma Dofinansowania

Obecnie mamy dla Ciebie do wyboru dwie formy dofinansowania:

• dotację,
  czyli wypłatę przyznanych środków po zrealizowaniu części lub całości inwestycji.
• dotację z prefinansowaniem,
  czyli wypłatę części dotacji (w formie zaliczki do 35%) przed rozpoczęciem przedsięwzięcia lub na jego początku oraz pozostałej części dotacji po zakończeniu realizacji całego przedsięwzięcia. Prefinansowanie w nowym programie Czyste Powietrze możliwe jest w podwyższonym i najwyższym poziomie dofinansowania, ale tylko przez operatora.

4. Sprawdź, czy dotacja jest dla Ciebie

Beneficjentem programu mogą być osoby fizyczne, które minimum 3 lata są właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą (w przypadku nabycia tego budynku lub lokalu w drodze spadku – minimalny okres wskazany powyżej nie ma zastosowania).
Pozostałe warunki uzależnione od poziomu dofinansowania:

Kwota należnego dofinansowania uzależniona jest od dochodów oraz zapotrzebowania na energię użytkową do oferowania dla budynku/lokalu mieszkalnego. Natomiast zakres prac oraz efekt wynika z zapotrzebowania na energię użytkową do oferowania dla budynku/lokalu mieszkalnego:

Ważne! Osoba fizyczna wnioskująca o dofinansowanie nie może być już beneficjentem podstawowego, podwyższonego, albo najwyższego poziomu dofinansowania programu Czyste Powietrze w związku z realizacją przedsięwzięcia w innym budynku/lokalu mieszkalnym (dotyczy umów zawartych na podstawie wniosków o dofinansowanie złożonych od 22.04.2024 r.).

5. Zakres przedsięwzięcia, czyli mnie zużytej energii i niższe rachunki po remoncie

Przed realizacją inwestycji sprawdź, jakie jest obecne zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania Twojego budynku/lokalu mieszkalnego. W programie Czyste Powietrze są trzy przedziały tych wskaźników, które określają możliwe do realizacji rodzaje przedsięwzięć:

• określone cele do realizacji,
• zakres inwestycji, czyli na co otrzymasz dotację.

Wszystkie opcje, uwzględniające trzy zdefiniowane wskaźniki zapotrzebowania na energię użytkową przed i po realizacji przedsięwzięcia, znajdziesz w poniższej tabeli. Sprawdź, czy wpisujesz się ze swoim przedsięwzięciem w program.

Potrzebne Ci będą:

• Audyt energetyczny wraz z dokumentem podsumowującym audyt energetyczny przed realizacją przedsięwzięcia (określą jaki jest stan energetyczny budynku i jakie prace należy wykonać, żeby zmniejszyć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania).
• Świadectwo charakterystyki energetycznej po realizacji przedsięwzięcia (potwierdzi zmniejszenie zapotrzebowania na energiędo ogrzewania).

Oba te dokumenty:

• są obowiązkowe,
• muszą być podpisane przez osobę wpisaną do rejestru osób uprawnionych do sporządzania
  – świadectw charakterystyki energetycznej (wykaz takich osób znajdziesz na stronie:
  rejestrcheb.mrit.gov.pl/rejestr-uprawnionych),
• powinny być poprzedzone wizytą w Twoim domu,
• mogą być sfinansowane z dotacji z Czystego Powietrza.

załącznik nr 2 do ppcp – koszty kwalifikowane oraz maksymalny poziom dofinansowania

W ramach przedsięwzięcia kwalifikowane są:

• koszt transportu oraz demontażu i postępowania z odpadami powstałymi w wyniku realizacji przedsięwzięcia (kwalifikacja w ramach usług montażu),
• koszt wykonania niezbędnej dokumentacji projektowej dotyczącej: przebudowy konstrukcji dachu pod ocieplenie, modernizacji instalacji wewnętrznej c.o. lub c.w.u., wymiany źródła ciepła, wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• wykonanie badań i ekspertyz, jeżeli są wymagane przepisami prawa i są niezbędne do wykonania danego zakresu przedsięwzięcia (przy montażu gruntowej pompy ciepła – np. ekspertyzy geologicznej, przy wykonaniu ocieplenia budynku, wymiany stolarki okiennej, drzwiowej i bram garażowych – np. ekspertyzy siedliskowej gatunków chronionych.

W ramach programu nie są kwalifikowane:

• podatek od towarów i usług (VAT) – zawsze ponosi go beneficjent, nawet jeśli uzyskasz 100% dotacji, to jest to kwota netto a VAT opłacasz we własnym zakresie,
• koszty zakupu narzędzi, materiałów wykończeniowych i wyposażenia pomieszczeń.

6. Na jeden budynek/lokal mieszkalny można dostać jedno dofinansowanie, a beneficjentem można być tylko raz. Co to oznacza w praktyce?

Możesz być beneficjentem nowego programu jeżeli do tej pory:

• W ogóle nie korzystałeś z programu lub korzystałeś z programu, ale było to przed 22.04.2024 r. (masz czynną lub zakończoną umowę)

Teraz możesz wnioskować o dotację na realizację Twojego przedsięwzięcia, ale tylko w jednym budynku/lokalu mieszkalnym. Może to być inny budynek/lokal mieszkalny, albo ten sam budynek/lokal mieszkalny, na który dostałeś już dofinansowanie, ale wtedy tylko na inne koszty kwalifikowane, których nie było w Twoim poprzednim wniosku (np. wymieniłeś źródło ciepła i/lub zrobiłeś częściowe ocieplenie wcześniej, a teraz możesz zrobić resztę tego ocieplenia) i tylko jeśli nie zrobiłeś kompleksowej termomodernizacji w tym budynku.

• Korzystałeś już z programu i masz zakończoną umowę, zawartą na podstawie wniosku o dofinansowanie złożonego między 22.04 a 28.11.2024 r.

Teraz możesz wnioskować o dotację ale tylko na ten sam budynek/lokal mieszkalny, i tylko jeśli nie wykonałeś kompleksowej termomodernizacji, czyli możesz złożyć wniosek na tę część termomodernizacji, której dotychczas nie zrobiłeś.

Nie możesz być beneficjentem nowego programu jeżeli:

• Zrealizowałeś kompleksową termomodernizację (wymiana źródła ciepła i pełne ocieplenie) na podstawie wniosku o dofinansowanie złożonego między 22.04 a 28.11.2024 r. lub korzystałeś z programu między 22.04 a 28.11.2024 r. i masz zawartą umowę na dofinansowanie innego budynku/lokalu mieszkalnego.

W tych przypadkach nie możesz dostać dotacji również na kolejny budynek/lokal
mieszkalny.

7. Prefinansowanie (zaliczka) w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze

• Prefinansowanie możliwe jest tylko w podwyższonym i najwyższym poziomie dofinansowania, czyli nie obejmuje podstawowego poziomu.
• Możliwe jest tylko przy wsparciu operatora.
• 
  Wynosi do 35%, czyli maksymalnie tyle wartości dotacji do całej Twojej inwestycji może być wypłacone w formie zaliczki jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji (zaliczka nie może przekroczyć 35% przyznanej dotacji przypadającej na dany zakres przedsięwzięcia zawarty w danej umowie z wykonawcą).
• Jest uwarunkowane przedłożeniem wraz z wnioskiem o dofinansowanie maksymalnie trzech umów z wykonawcami na realizację danego zakresu przedsięwzięcia, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane przewidziane w przedsięwzięciu.

WFOŚiGW będzie wypłacał zaliczkę na konto wykonawcy na podstawie:

•  dyspozycji wypłaty zaliczki składanej przez beneficjenta (na prośbę beneficjenta dyspozycję wypłaty zaliczki wypełnia operator przy użyciu konta grupowego operatora w systemie GWD, następnie beneficjent podpisuje dyspozycję),
• faktury zaliczkowej,
• listy sprawdzającej przed wypłatą zaliczki wypełnionej i podpisanej przez operatora, potwierdzającej spełnienie warunków programu.

8. Operator. Kto to taki, komu i w czym może pomóc

• Rola operatora to bezpłatna, pełna opieka i wsparcie beneficjenta od podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez realizację przedsięwzięcia aż do jej zakończenia i rozliczenia umowy o dofinansowanie.
• W nowym programie najwyższy poziom dofinansowania a także dofinansowanie z prefinansowaniem możliwe jest do uzyskania tylko przy wsparciu operatora (poziom podwyższony bez prefinansowania opcjonalnie – możesz, ale nie musisz korzystać z pomocy operatora).
• Rolę operatorów w pierwszej kolejności powierzyliśmy gminom oraz WFOŚiGW.

9. Jak złożyć wniosek?

Wnioski o dofinansowanie można złożyć: samodzielnie lub z pomocą Gminnego Punktu (poziom podstawowy lub podwyższony bez prefinansowanie), z pomocą Operatora (poziom podwyższonony bez prefinansowania - opcjonalnie, z prefinansowaniem obowiązkowo), poziom najwyższy tylko z Opoeratorem.

Wniosek składa się:

• wyłącznie poprzez: serwis gov.pl pod adresem https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-programu-czyste-powietrze lub system Generator Wniosków o Dofinansowanie (GWD) pod adresem https://gwd.nfosigw.gov.pl,
• wyłącznie w wersji elektronicznej, gdy Wnioskodawca dysponuje podpisem elektronicznym (podpis kwalifikowany lub profil zaufany), w przypadku braku podpisu elektronicznego, konieczne jest dostarczenie również wersji papierowej wniosku wraz z załącznikami z wymaganymi podpisami.

Wersje papierowe wniosków o dofinansowanie można dostarczać:

• •  za pośrednictwem gmin, które zawarły porozumienia w sprawie ustalenia zasad wspólnej realizacji programu priorytetowego „Czyste Powietrze” z WFOŚiGW, lub
  •  poprzez nadanie do właściwego WFOŚiGW w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (w latach 2016-2025 funkcję operatora wyznaczonego w rozumieniu tej ustawy pełni Poczta Polska S.A.) lub
  •  bezpośrednio do właściwego WFOŚiGW.

jeśli Wnioskodawca nie dysponuje podpisem elektronicznym po wypełnieniu wniosku w GWD należy zatwierdzić wniosek w systemie. Po zatwierdzeniu wniosku, należy nacisnąć przycisk Przygotuj do podpisu, który spowoduje zmianę statusu wniosku na Oczekuje na złożenie w Funduszu. Następnie wniosek należy wydrukować, podpisać i dostarczyć wraz z podpisanymi załącznikami do WFOŚiGW.

10. Jakie dokumenty przygotować?

Dane konieczne do złożenia wniosku o dofinansowanie:

1. Dane wnioskodawcy – adres zamieszkania -adres korespondencyjny, pesel
   1. Jeżeli wnioskodawca jest w związku małżeńskim należy przygotować również dane osobowe współmałżonka
   2. Jeżeli wnioskodawca i współmałżonek mają wspólnotę małżeńską należy przygotować załącznik – oświadczenie współmałżonka wg. wzoru 
2. Jeżeli wnioskodawca jest współwłaścicielem budynku – należy przygotować załącznik- oświadczenie współwłaściciela wg. wzoru
3. numer Księgi Wieczystej nieruchomości, na której planowana jest inwestycja i pozyskanie dofinansowania; w szczególnych przypadkach braku właściciela lub braku ujawnienia w KW zmiany może to być akt notarialny / akt zgonu / akt małżeństwa, 
4. rok wydania pozwolenia na budowę budynku lub zgłoszenia użytkowania budynku,
5. powierzchnia całkowita budynku/lokalu mieszkalnego (m²),
6. faktury na wydatki poniesione (ustalenie daty rozpoczęcia inwestycji),
7. ostatni formularz PIT,
8. zaświadczenie wydane przez burmistrza miasta określające przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego wnioskodawcy - w przypadku ubiegania się o podwyższony poziom dofinansowania,
9. w przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego wymagane jest podanie liczby hektarów przeliczeniowych (informacja ta znajduje się w decyzji podatkowej),
10. w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej wymagane jest podanie powierzchni przeznaczonej do prowadzenia działalności, 
11. umowy z wykonawcą — jeśli wnioskuje się o dotację z prefinansowaniem – maksymalnie 3 umowy wg wzoru.
12. Dokument podsumowujący audyt

Dane konieczne do złożenia wniosku o rozliczenie:

1. Dokumenty dot.uzyskanego dofinansowania - nr umowy dofinansowania nadany przez WFOŚiGW w Katowicach oraz zestawienie zadań (dokumenty te są przesyłane w odpowiedzi na wniosek o dofinansowanie),
2. Protokół odbioru prac wykonawcy wg. wzoru,
3. Faktury VAT (jeżeli faktury nie posiadają adnotacji : zapłacono, zapłacono gotówka itp. należy przedstawić dowód zapłaty - przelew z banku lub tzw. KP - dowód wpłaty),
4. Certyfikaty i dokumenty stanowiące o spełnieniu wymagań programowych (w przypadku kotłów na paliwo stałe np. pellet należy przedstawić certyfikat 5 klasy lub ekoprojektu (ang. ecodesign) - dot. nowego źródła ogrzewania,
5. Etykietę energetyczną urządzenia - dot. nowego źródła ogrzewania
6. Kartę produktu urządzenia - dot. nowego źródła ogrzewania
7. karta przekazania odpadu - dowód zezłomowania starego pieca - należy zwrócić uwagę aby na dokumencie widniał adres, spod którego usunięto stare nieefektywne źródło ciepła. W przypadku braku takiej informacji należy dołaczyc własne oświadczenie potwierdzające tę informację.
8. Opinia kominiarska sporządzona po wymianie źródła ciepła na kocioł na paliwo stałe (pellet drzewny, kocioł zgazowujący drewno).
9. oferta na stolarkę okienną i drzwiową - wystawiona na wnioskodawcę z podanym adresem inwestycji,
10. Deklaracja właściwości użytkowych - dot. okien, stolarki drzwiowej oraz materiałów docieplenia (styropian itp. ),
11. Wydruk z kalkulatora grubości docieplenia (w przypadku wykonania prac dociepleniowych systemem gospodarczym).
12. Protokół pokontrolny (w przypadku wykonania prac dociepleniowych systemem gospodarczym).
13. Świadectwo energetyczne budynku (przy ostatnim rozliczeniu)

11. Warto wiedzieć

Dofinansowania nie udziela się na przedsięwzięcia:

• realizowane w budynkach wykorzystywanych sezonowo lub w budynkach gospodarczych chyba, że źródło ogrzewania służy do celów mieszkaniowych,
• w przypadku gdy, wnioskowana kwota dotacji jest niższa niź 3 tys. złotych. Warunek ten nie dotyczy przedsięwzięć, w zakresie których jest zakup i montaż źródła ciepła, 
• w przypadku sprzedaży budynku lub lokalu mieszkalnego przed wypłatą dofinansowania,
• jeśli działalność gospodarcza jest prowadzona na powierzchni całkowitej przekraczającej 30% budynku/lokalu mieszkalnego, z uwzględnieniem sezonowego charakteru tej działalności.
• W przypadku gdy wniosek dot lokalu bądź budynku w którym wyodrębniono więcej niż 2 lokale mieszkalne.
• Okres kwalifikowalności kosztów
  Rozpoczęcie przedsięwzięcia to data wystawienia pierwszej faktury lub równoważnego dokumentu księgowego. Może nastąpić nie wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie (koszty poniesione wcześniej, jak i przed oddaniem budynku do użytkowania, nie będą kwalifikowane).
  
• Okres realizacji przedsięwzięcia wynosi dla dotacji oraz dotacji z prefinansowaniem: do 24 miesięcy od daty złożenia wniosku o dofinansowanie, lecz nie później, niż do 30 czerwca 2032 r. ze względu na okres wdrażania programu (2018-2032).
  
• Zakończenie przedsięwzięcia to data wystawienia ostatniej faktury lub równoważnego dokumentu księgowego lub innego dokumentu potwierdzającego wykonanie prac. Oznacza rzeczowe zakończenie wszystkich prac objętych umową o dofinansowanie, pozwalające na prawidłową eksploatację zamontowanych urządzeń.